Kapustowate czy krzyżowe? Rodzina Brassicaceae bez tajemnic

2024-06-19
Kapustowate czy krzyżowe? Rodzina Brassicaceae bez tajemnic

Rodzina kapustowatych (Brassicaceae) obejmuje szeroką gamę roślin, które od wieków stanowią nieodłączną część naszych ogrodów i kuchni. Od popularnej kapusty, rzepaku i rzeżuchy po efektowne rośliny ozdobne, takie jak kapusta ozdobna i lewkonia. W botaniki dostrzegamy piękno także tych jadalnych i użytkowych gatunków z rodziny kapustowatych. Zajrzyj do naszego artykułu i poznaj bliżej tę niezwykła rodzinę botaniczną!

Jaka nazwa jest poprawna? Kapustowate czy krzyżowe?

Brassicaceae, czyli rodzina botaniczna roślin z rodziny kapustowatych przed laty była nazywana roślinami krzyżowymi. Chociaż obecnie taksonomowie preferują nazwę kapustowate, to w starszych podręcznikach i publikacjach można jeszcze spotkać się z rodziną krzyżowych i ta nazwa, choć przestarzała, także jest prawidłowa.

Kapustowate czy krzyżowe? Rodzina Brassicaceae bez tajemnic | botaniki Kapustowate czy krzyżowe? Rodzina Brassicaceae bez tajemnic | botaniki

Morfologia roślin kapustowatych

Rodzina Brassicaceae obejmuje wiele gatunków roślin przystosowanych do różnych środowisk, a co za tym idzie, przybierających rozmaite formy. Są jednak cechy wspólne, charakterystyczne dla całej rodziny. Pierwszą z nich są kwiaty. Dawna polska nazwa rodziny – krzyżowe – wzięła się od ich charakterystycznego kształtu. Składają się one z 4 płatków ułożonych w kształt krzyża. Owocem jest krótka łuszczynka (u tobołków polnych i tasznika pospolitego) lub długa łuszczyna (u rzepaku i rzodkwi). Większość gatunków wydziela ostry zapach spowodowany wysoką zawartością specyficznych związków chemicznych zwanych glukozynolanami.

Gatunki roślin z rodziny Brassicaceae

Rodzina Brassicaceae obejmuje około 3200 gatunków roślin należących do niemal 400 rodzajów. Wyróżnia się wśród nich zarówno warzywa uprawne, takie jak rzepak, kapusta, kalafior, brokuł, rukiew wodna i chrzan, chwasty upraw, takie jak tobołki polne, tasznik pospolity, czy rośliny występujące dziko, jak na przykład czosnaczek pospolity modrak, a także rośliny ozdobne, takie jak kapusta ozdobna, lewkonia letnia, gęsiówka kaukaska, czy smagliczka skalna.

Kapustowate – rośliny uprawne

Wśród roślin z rodziny kapustowatych występuje wiele gatunków uprawnych. Są nimi między innymi popularne warzywa, takie jak kapusta czerwona, kalafior, brokuł czy rukola. W tej rodzinie występują także cenione rośliny oleiste, takie jak rzepak, którego używa się nie tylko w kuchni, ale także jako surowiec w przemyśle biopaliw. Ze względu na szybki wzrost, niewielkie wymagania gorczycy, używa się jej jako roślinę fitosanitarną, poprawiającą kondycję gleby. Rzodkwi oleistej używa się jako roślinę pastewną.

Kapusta czerwona

Kapusta czerwona, czyli jedna z odmian kapusty głowiastej (Brassica oleracea L.) , pochodzi od gatunku, który w naturze występuje na wybrzeżach Europy Środkowej. Wysoka zawartość witamin C i A, polifenoli i błonnika sprawia, że jest to jedno ze zdrowszych warzyw, po które możemy sięgnąć.

Kapustowate czy krzyżowe? Rodzina Brassicaceae bez tajemnic | botaniki

W 2016 roku na łamach amerykańskiego czasopisma naukowego Journal of Agricultural and Food Chemistry naukowcy opublikowali badanie mówiące o tym, że mikrolistki z czerwonej kapusty mogą zmniejszać przyrost masy ciała i poziom cholesterolu u myszy karmionych dietą wysokotłuszczową, potencjalnie chroniąc przed chorobami układu krążenia poprzez zapobieganie hipercholesterolemii.

Kalafior

Kalafior (Brassica oleracea var. botrytis L.) to kolejna ceniona odmiana kapusty warzywnej. Pierwsze opisy botaniczne kalafiora pochodzą z XVIII wieku. Prawdopodobnie pochodzi z obszaru basenu morza śródziemnego, a do Polski przywiozła go Bona Sforza. Prawdziwy bum kalafiorowy nastąpił w czasach renesansu, kiedy kalafior był ulubieńcem Włochów i Francuzów. Używano go zarówno jako rośliny ozdobnej, jak i jadalnej.

Kapustowate czy krzyżowe? Rodzina Brassicaceae bez tajemnic | botaniki

Dodatkowo badacze udowodnili, że wszystkie organy nadziemne kalafiora są bogatym źródłem prozdrowotnych związków bioaktywnych i przeciwutleniaczy, przy czym liście kalafiora mają najwyższą zawartość i zdolność przeciwutleniającą, dlatego warto zjadać wszystkie jego części.

Warto pamiętać, że gotowanie kalafiora na parze zwiększa jego biodostępność i aktywność przeciwutleniającą, podczas gdy gotowanie ją zmniejsza, przy czym najwyższą aktywność przeciwutleniającą stwierdzono w próbkach gotowanych na parze.

Kapustowate czy krzyżowe? Rodzina Brassicaceae bez tajemnic | botaniki

Brokuł

Brokuł, nazywany też kapustą szparagową (Brassica oleracea var. italica Plenck) to odmiana, która została sprowadzona z Półwyspu Apenińskiego, prawdopodobnie przez Francuzów, jednak największą popularność zyskał w XVI w. we Włoszech. Nazwa brokuł pochodzi od włoskiego słowa „broccolo” co oznacza „kwitnącą gałązkę”.

Kapustowate czy krzyżowe? Rodzina Brassicaceae bez tajemnic | botaniki

Rzepak

Rzepak (Brassica napus) jest wynikiem naturalnego krzyżowania dzikich gatunków kapustowatych, prawdopodobnie jest mieszańcem kapusty warzywnej (Brassica oleracea) i kapusty właściwej (Brassica rapa). Obecnie stanowi jedną z najważniejszych roślin dla eurazjatyckiego rolnictwa. Ze względu na wysoką zawartość pyłku, stanowi cenny pożytek dla zapylaczy.

Kapustowate – piękne i jadalne

Coraz większą popularnością cieszą się ogrody naturalistyczne, w których nie ma wyodrębnionej części na rabatki ozdobne i ogród warzywny, tylko wszystkie rośliny rosną razem. Ogrody botaniczne również coraz częściej decydują się na poświęcenie warzywom większej uwagi i zakładane są rabaty ozdobne z roślin jadalnych. W takich ogrodach można spotkać kukurydzę jako szpaler oddzielający od sąsiada lub ruchliwej ulicy, rozmaite odmiany jarmużu i bazylii jako rośliny ozdobne.

Stylowe akcesoria z motywem kapustowatych znajdziesz w botaniki

Mamy nadzieję, że powyższy tekst zainspirował Cię do ogrodniczych eksperymentów i rośliny kapustowate na stałe zagoszczą na Twoich rabatach! W botaniki dostrzegamy piękno i urok roślin jadalnych, dlatego postanowiliśmy stworzyć wyjątkowy wzór z motywem roślin kapustowatych, na którym umieściliśmy kapustę jadalną, rzepak, rukolę, brukselkę, kalafiora i brokuła.

źródła

  • Huang, H., et.al (2016). Red cabbage microgreens lower circulating low-density lipoprotein (LDL), liver cholesterol, and inflammatory cytokines in mice fed a high-fat diet. Journal of agricultural and food chemistry, 64(48), 9161-9171.
  • Drabińska, N., Jeż, M., & Nogueira, M. (2021). Variation in the accumulation of phytochemicals and their bioactive properties among the aerial parts of cauliflower. Antioxidants, 10(10), 1597.
  • Girgin, N., & El, S. N. (2015). Effects of cooking on in vitro sinigrin bioaccessibility, total phenols, antioxidant and antimutagenic activity of cauliflower (Brassica oleraceae L. var. Botrytis). Journal of Food Composition and Analysis, 37, 119-127.
Pola Wasilewska
Pola Wasilewska − magistrantka Ogrodnictwa Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu, współtwórczyni Szkolnego Koła Naukowego “Armillaria”, miłośniczka przyrody i grzybów wielkoowocnikowych.
Pokaż więcej wpisów z Czerwiec 2024

Polecane

Rośliny kapustowate, krzyżowe — koszulka z długim rękawem Promocja

Rośliny kapustowate, krzyżowe — koszulka z długim rękawem

75,65 zł brutto/1szt.Najniższa cena z 30 dni przed obniżką: 89,00 zł/1szt.-15% Cena regularna: 89,00 zł brutto/1szt.-15%
Rośliny kapustowate, krzyżowe — plakat Promocja

Rośliny kapustowate, krzyżowe — plakat

24,65 zł brutto/1szt.Najniższa cena z 30 dni przed obniżką: 29,00 zł/1szt.-15% Cena regularna: 29,00 zł brutto/1szt.-15%
Rośliny kapustowate, krzyżowe — kubek klasyczny Promocja

Rośliny kapustowate, krzyżowe — kubek klasyczny

24,65 zł brutto/1szt.Najniższa cena z 30 dni przed obniżką: 26,10 zł/1szt.-5% Cena regularna: 29,00 zł brutto/1szt.-15%
Rośliny kapustowate, krzyżowe — kubek latte Promocja

Rośliny kapustowate, krzyżowe — kubek latte

33,15 zł brutto/1szt.Najniższa cena z 30 dni przed obniżką: 39,00 zł/1szt.-15% Cena regularna: 39,00 zł brutto/1szt.-15%
Rośliny kapustowate, krzyżowe — koszulka dla dziecka Promocja

Rośliny kapustowate, krzyżowe — koszulka dla dziecka

50,15 zł brutto/1szt.Najniższa cena z 30 dni przed obniżką: 59,00 zł/1szt.-15% Cena regularna: 59,00 zł brutto/1szt.-15%
Rośliny kapustowate, krzyżowe — koszulka klasyczna Promocja

Rośliny kapustowate, krzyżowe — koszulka klasyczna

67,15 zł brutto/1szt.Najniższa cena z 30 dni przed obniżką: 79,00 zł/1szt.-15% Cena regularna: 79,00 zł brutto/1szt.-15%
Rośliny kapustowate, krzyżowe — koszulka klasyczna Promocja

Rośliny kapustowate, krzyżowe — koszulka klasyczna

67,15 zł brutto/1szt.Najniższa cena z 30 dni przed obniżką: 71,10 zł/1szt.-5% Cena regularna: 79,00 zł brutto/1szt.-15%
Rośliny kapustowate, krzyżowe — bluza z kapturem Promocja

Rośliny kapustowate, krzyżowe — bluza z kapturem

126,65 zł brutto/1szt.Najniższa cena z 30 dni przed obniżką: 149,00 zł/1szt.-15% Cena regularna: 149,00 zł brutto/1szt.-15%
Rośliny kapustowate, krzyżowe — koszulka premium Promocja

Rośliny kapustowate, krzyżowe — koszulka premium

92,65 zł brutto/1szt.Najniższa cena z 30 dni przed obniżką: 99,00 zł/1szt.-6% Cena regularna: 109,00 zł brutto/1szt.-15%
Rośliny kapustowate, krzyżowe — torba bawełniana premium Promocja

Rośliny kapustowate, krzyżowe — torba bawełniana premium

75,65 zł brutto/1szt.Najniższa cena z 30 dni przed obniżką: 89,00 zł/1szt.-15% Cena regularna: 89,00 zł brutto/1szt.-15%
Rośliny kapustowate, krzyżowe — koszulka damska Promocja

Rośliny kapustowate, krzyżowe — koszulka damska

67,15 zł brutto/1szt.Najniższa cena z 30 dni przed obniżką: 71,10 zł/1szt.-5% Cena regularna: 79,00 zł brutto/1szt.-15%
Rośliny kapustowate, krzyżowe — koszulka damska Promocja

Rośliny kapustowate, krzyżowe — koszulka damska

67,15 zł brutto/1szt.Najniższa cena z 30 dni przed obniżką: 79,00 zł/1szt.-15% Cena regularna: 79,00 zł brutto/1szt.-15%
Zaufane Opinie IdoSell
4.87 / 5.00 2633 opinii
Zaufane Opinie IdoSell
2024-10-08
Szybka realizacja zamówienia. Cały proces jasny i przejrzysty
2024-10-04
To już moja druga, bluza z grzybkami :D Jakość wspaniała i grafika bardzo dobrej jakości.
pixel