Funkia ogrodowa (Hosta) — zastosowanie, uprawa, ciekawostki

Fun­kia to rodzaj roślin nale­żący do rodziny szpa­ra­go­wa­tych (Aspa­ra­ga­ceae). Cha­rak­te­ry­zują się kępo­wym pokro­jem, drob­nymi kwia­tami o bar­wie od bia­łej do fio­le­towej oraz ozdob­nymi liśćmi o róż­nych bar­wach, kształ­tach i wiel­ko­ściach. Nazwa naukowa fun­kii – Hosta – powstała na cześć austriac­kiego bota­nika — Nico­lausa Hosta. Są cenioną rośliną ozdobną sto­so­waną w ogro­dach japoń­skich, na skal­nia­kach czy w nowo­cze­snych, mini­ma­li­stycz­nych nasa­dze­niach.

Fun­kia ogro­dowa (Hosta) — pie­lę­gna­cja

Fun­kie należą do jed­nych z naj­mniej wyma­ga­ją­cych roślin ogro­do­wych. W ich pie­lę­gna­cji klu­czowy jest dobór odpo­wied­niego sta­no­wi­ska, osło­nię­tego od bez­po­śred­nich pro­mieni sło­necz­nych. Aby liście hosty ogro­dowej były wyjąt­kowo dorodne, warto zadbać o regu­larne dostar­cza­nie pod­sta­wo­wych pier­wiast­ków bio­gen­nych, takich jak azot, fos­for i potas naj­le­piej w for­mie kom­po­stu, obor­nika lub czar­nego złota ogrod­nika, które możesz bli­żej poznać w naszym poprzed­nim wpi­sie.

Więk­szość począt­ku­ją­cych ogrod­ni­ków staje przed pyta­niem: czy obci­nać liście fun­kii na zimę? Zda­nia są podzie­lone, jed­nak my pole­camy nie­ob­ci­na­nie fun­kii na zimę. Warto pozwo­lić im zaschnąć. Cho­ciaż przez chwilę zaschnięte liście nie będą naj­więk­szą ozdobą, to korzy­ści pły­nące z tego zabiegu, w tym głów­nie zwięk­sze­nie mro­zo­od­por­no­ści, zmniej­sze­nie nara­że­nia na ero­zję wietrzną gleby, będą pro­cen­to­wały z cza­sem.

Fun­kia ogro­dowa (Hosta) — dobór sta­no­wi­ska

Dobór sta­no­wi­ska to jeden z naj­waż­niej­szych czyn­ni­ków odpo­wia­da­ją­cych za kon­dy­cję roślin, a co za tym idzie, za wygląd naszego ogrodu. W skle­pach ogrod­ni­czych możemy zna­leźć fun­kie o naj­róż­niej­szych wiel­ko­ściach, kształ­tach i ubar­wie­niach liści, jed­nak żadna z nich nie będzie cie­szyć oka w nie­od­po­wied­nim, zbyt nasło­necz­nio­nym sta­no­wi­sku.

Na rabatę z Hostami naj­le­piej prze­zna­czyć zacie­nioną, osło­niętą część ogrodu, okapy dużych drzew, czy oko­lice roz­ro­śnię­tych krze­wów, a także pod murami budyn­ków czy beto­no­wymi pło­tami.

Fun­kie, szcze­gól­nie w połą­cze­niu z cie­nio­lub­nymi rośli­nami okry­wo­wymi, takimi jak bar­wi­nek czy runianka japoń­ska, świet­nie spraw­dzą się jako zastęp­stwo dla traw­nika w cie­ni­stych miej­scach, gdzie trawa nie chce rosnąć.

Fun­kie do cie­nia

Na cie­ni­ste sta­no­wi­ska naj­le­piej spraw­dzą się fun­kie o ciem­no­zie­lo­nych, mię­si­stych liściach, a także odmiany o nie­bie­skozielonych liściach.

Fun­kie pod drze­wami

Cho­ciaż fun­kie zyskały miano kró­lo­wych cie­nia, to część z nich nadaje się także na sta­no­wi­ska pół­cie­ni­ste, na przy­kład pod korony drzew czy w oko­lice więk­szych krze­wów. Pod drze­wami dobrze spraw­dzą się fun­kie o jasno­zie­lo­nych liściach, a także odmiany z bia­łymi, żół­tymi i kre­mo­wymi liśćmi.

Fun­kia ogro­dowa (Hosta) — odmiany

Fun­kie białe

Fun­kie białe można wyko­rzy­stać jako obwódki rabat i ście­żek. białe i kre­mowe ele­menty liści optycz­nie przy­bliżą brzeg rabaty i sku­pią uwagę prze­chod­nia. Taki efekt spraw­dzi się szcze­gól­nie w dużych, pła­skich ogro­dach, w któ­rych bra­kuje przy­tul­no­ści i podziału prze­strzeni.

Do naj­cie­kaw­szych odmian fun­kii o bia­łych liściach należą:

• Fun­kia — Hosta hybrida ’Fire and Ice’ odz­na­cza­jąca się bia­łymi liśćmi z ciemnozie­loną obwódką,
• Fun­kia — Hosta hybrida ’Wide Brim’ o biało-żół­ta­wych koń­cach liści i zie­lo­nym środku, dora­sta­jąca do 45 cm wyso­ko­ści,
• Fun­kia — Hosta hybrida ’Patriot’ to odmiana o ciem­no­zie­lo­nym środku i bia­łych brze­gach liścia, osią­ga­jąca do 30 cm wyso­ko­ści.

Fun­kie nie­bie­skie

Fun­kie nie­bie­skie świet­nie spraw­dzą się w dal­szych czę­ściach ogrodu. Chłodna poświata liści spra­wia, że kom­po­zy­cja zyskuje głębi i całość rabaty wydaje się bar­dziej prze­strzenna, co będzie szcze­gól­nie efek­towne w małych, cia­snych ogro­dach — w ten spo­sób zbu­du­jemy prze­strzeń i optycz­nie powięk­szymy rabatkę.

Do naj­cie­kaw­szych odmian fun­kii o nie­bie­skich liściach należą:

• Fun­kia Hosta sie­bol­diana ’Ele­gans’ o wyjąt­kowo dużych, ser­co­wa­tych liściach o skó­rza­stej tek­stu­rze, odra­sta do 70 cm wyso­ko­ści,
• Fun­kia Hosta ’Blue Mouse Ears’ to minia­tu­rowa odmiana nie­bie­sko-zie­lonej fun­kii z liśćmi z wyraź­nie zazna­czo­nym ner­wem środ­ko­wym, dora­sta­jąca jedy­nie do ok. 20–30 cm wyso­ko­ści,
• Fun­kia Hosta hybrida ’Hal­cy­on’ cha­rak­te­ry­zu­jąca się wosko­wym nalo­tem na liściach, osiąga do 60 cm wyso­ko­ści.

Fun­kia ogro­dowa (Hosta) — roz­mna­ża­nie

Rozm­na­ża­nie fun­kii, tak jak i pod­sta­wowa pie­lę­gna­cja, jest bar­dzo pro­ste. Przy­go­to­wa­nie sadzo­nek można wyko­nać wła­ści­wie przez cały okres wege­ta­cyjny, ponie­waż fun­kie są zazwy­czaj odporne na mróz.

Zabie­ra­jąc się do wyko­na­nia sadzo­nek, powin­ni­śmy zacząć od wyko­pa­nia matecz­nika. Ważne jest, aby zro­bić to ostroż­nie i nie uszko­dzić bryły korze­nio­wej.

• Kępę matecz­nika dzie­limy na równe czę­ści, zwra­ca­jąc uwagę na to, by w każ­dej nowej sadzonce był przy­naj­mniej jeden zaczą­tek liścia (mała rurka z kształ­tu­ją­cym się liściem).
• Tak przy­go­to­wane sadzonki fun­kii umiesz­czamy w mie­sza­ni­nie żyznego podłoża o neu­tral­nym pH i pia­sku w pro­por­cji 3:1.
• Fun­kie umiesz­czamy w zacie­nio­nym miej­scu i dbamy o regu­larne pod­le­wa­nie.
• W kolej­nym sezo­nie wege­ta­cyj­nym możemy cie­szyć się oka­za­łymi sadzon­kami fun­kii.

Fun­kie z nasion — czy to moż­liwe?

Rozm­na­ża­nie nasion z fun­kii jest jak naj­bar­dziej moż­liwe, a co wię­cej, łatwe i tanie! Przy­go­to­wa­nia do wysiewu zacznij od zebra­nia nasion fun­kii. W pełni doj­rzałe nasiona poja­wiają się zazwy­czaj mię­dzy sierp­niem a wrze­śniem.

Wybierz dobrze wyschnięte torebki nasienne. Wysiej je na roz­sad­niku wcze­sną wio­sną następ­nego roku. Jako podłoże zasto­suj mie­szankę żyznej ziemi i pia­sku w pro­por­cjach 1:1 wraz z dawką nawozu star­to­wego, boga­tego w azot. Tak przy­go­to­waną roz­sadę prze­cho­wuj w zacie­nio­nym miej­scu. Pod koniec lata prze­pi­kuj sadzonki do poje­dyn­czych doni­czek. Tak przy­go­to­wane fun­kie mogą tra­fić do gruntu już następ­nego roku.

Uwaga! Gene­ra­tywne roz­mna­ża­nie fun­kii nie­sie za sobą pewne ryzyko. Rośliny potomne mogą znacz­nie róż­nić się od matecz­nika — z jed­nej strony może być to, choć nie­wielka, szansa na utwo­rze­nie nowej, cie­ka­wej odmiany, ale może zda­rzyć się też tak, że uzy­skana sadzonka będzie słaba i nie­po­zorna.

Jakie rośliny pasują do fun­kii ogro­do­wych?

Fun­kie ogro­dowe to z reguły cie­nio­lubne byliny, dora­sta­jące do kil­ku­dzie­się­ciu cen­ty­me­trów wyso­ko­ści. Kwiaty wystę­pu­jące w dru­giej poło­wie sezonu wege­ta­cyj­nego, są raczej drobne, z reguły białe lub fio­le­towe.

Naj­więk­szą ozdobą fun­kii są liście, które, w zależ­no­ści od odmiany, wybar­wiają się na biało, żółto, zie­lono, czy nawet nie­bie­sko­zie­lono. Blaszka liściowa może przy­bie­rać elip­tyczny, jajo­waty, lan­ce­to­waty lub wrze­cio­no­waty kształt. Są zatem inten­syw­nym, maje­sta­tycz­nym ele­men­tem rabaty, dla­tego wśród fun­kii naj­le­piej spraw­dzą się cie­nio­lubne rośliny o deli­kat­nym pokroju lub kwia­tach takie, jak:

• czo­snek niedź­wie­dzi,
• kon­wa­lie,
• kosmatka śnieżna,
• parzy­dło leśne,
• papro­cie, a szcze­gól­nie nie­kro­pień wdzięczny i nerecz­nica sam­cza,
• rod­ger­sja sto­pow­co­listna,
• turzyce,
• tawułki.

Wiecz­nie zie­lone fun­kie dostępne w naszym skle­pie Bota­niki. pl

Dla wszyst­kich fanów fun­kii – kró­lo­wych cie­nia, przy­go­to­wa­li­śmy kolek­cję wyjąt­ko­wych ubrań i dodat­ków. Nasze gra­fiki są two­rzone ręcz­nie z dba­ło­ścią o detale tak, aby jak naj­wier­niej odwzo­ro­wać piękno i maje­sta­tycz­ność host. Wybierz jeden z naszych wyjąt­ko­wych przedmio­tów i ciesz się wiecz­nie zie­loną fun­kią!

Pola Wasilewska − magistrantka Ogrodnictwa Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu, współtwórczyni Szkolnego Koła Naukowego “Armillaria”, miłośniczka przyrody i grzybów wielkoowocnikowych.