Róża ogrodowa – uprawa i pielęgnacja

Róże to popu­larne rośliny ogro­dowe, któ­rych histo­ria uprawy zaczęła się 5 tysięcy lat temu! Choć zachwy­cają nas swoim pięk­nem, ich uprawa może być wyzwa­niem nawet dla doświad­czo­nych ogrod­ni­ków. Z arty­kułu dowiesz się, jak pie­lę­gno­wać róże, by jak naj­dłu­żej cie­szyć się ich wyglą­dem i zapa­chem, a także poznasz naj­waż­niej­sze cho­roby i szkod­niki róży.

Histo­ria uprawy róży ogro­dowej

Róża to jedna z naj­dłu­żej hodo­wa­nych roślin. Histo­ria jej uprawy sięga około 5 tysięcy lat i została zapo­cząt­ko­wana w Chi­nach. Naj­pierw słu­żyła jako roślina lecz­ni­cza, jed­nak szybko stała się cenioną rośliną ozdobną. Szczyt jej popu­lar­no­ści w Euro­pie przy­pada na prze­łom rene­sansu i baroku. Wtedy też wło­scy ary­sto­kraci prze­ści­gali się w upra­wie róż, które sta­no­wiły sym­bol bogac­twa i luk­susu. W XIX w. uprawa róż nabrała więk­szego tempa, by w XX w. wybuch­nąć mno­go­ścią odmian, a co za tym idzie bogac­twem kolo­rów, wiel­ko­ści, czy kształ­tów krze­wów. Dzięki powsta­niu nowych moż­li­wo­ści tech­nicz­nych stwo­rzono wiele cen­nych odmian uży­wa­nych do dziś w ogrod­nic­twie.

torba fil­cowa – róża ’Crim­son Bouquet’

bluza z kap­tu­rem — róża ’Queen of Swe­den’

kubek latte — róża ’Crim­son Bouquet’

zestaw pre­zen­towy — róża ’Queen of Swe­den’

koszulka v-neck — róża ’Queen of Swe­den’

torba baweł­niana — róża ’Crim­son Bouquet’

etui na tele­fon — róża ’Crim­son Bouquet’

koszulka dam­ska — róża ’Queen of Swe­den’

kubek kla­syczny — róża ’Queen of Swe­den’

Jak pie­lę­gno­wać róże ogro­dowe?

Dzięki sta­ra­niom hodow­ców stwo­rzono ogrom feno­me­nal­nych, ozdob­nych odmian róży, jed­nak wyma­ga­nia róży pozo­stały nie­zmie­nione. Aby cie­szyć się zdro­wymi, obfi­cie kwit­ną­cymi krze­wami, należy pamię­tać o kilku pro­stych zasa­dach.

Do kla­sycz­nego sche­matu pie­lę­gna­cji róży ogro­dowej zali­cza się nawo­że­nie krze­wów przez cały okres wege­ta­cji nawo­zem wie­lo­skład­ni­ko­wym zawie­ra­ją­cym oprócz pod­sta­wo­wych pier­wiast­ków bio­gen­nych, takich jak azot, potas i fos­for także żelazo, będące klu­czowe dla zdro­wot­no­ści róży ogro­dowej. Oprócz tego, by unik­nąć cho­rób grzy­bo­wych, powin­ni­śmy wyko­ny­wać regu­larne cię­cie od póź­nej wio­sny do końca lata. Przy­ci­na­nie róży powin­ni­śmy wyko­ny­wać także po prze­kwit­nię­ciu kwia­tów, aby pobu­dzić je do dłuż­szego i bar­dziej obfi­tego kwit­nie­nia.

Sama jed­nak pozwa­lam różom na powolne prze­kwi­ta­nie i zawią­zy­wa­nie owo­ców, które też speł­niają funk­cję deko­ra­cyjną, szcze­gól­nie późną jesie­nią, kiedy czer­wie­nią się na tle brą­zo­wych pędów. Tak pozo­sta­wione owoce sta­no­wią też bazę pokar­mową dla pta­ków i innych stwo­rzeń zamiesz­ku­ją­cych nasze ogrody, co wspiera bioróż­no­rod­ność naszych ogro­dów.

Róże ogro­dowe – jakie są szkod­niki i cho­roby róż?

Do naj­waż­niej­szych szkod­ni­ków róż zali­czamy:

• mszyce, czyli małe owady, które żerują liściach wysy­sają soki i osła­biają krzewy, cza­sami są też wek­to­rami wiru­sów roślin,
• skoczki różane to owady, które, podob­nie jak mszyce, wysy­sają soki z liści, powo­dują przy tym ich żółk­nię­cie i zasy­cha­nie,
• przę­dziorki, czyli nie­wiel­kie paję­czaki żyjące na dol­nej powierzchni blaszki liścio­wej, zazwy­czaj powo­dują zwi­ja­nie i zasy­cha­nie liści, a także osła­biają roślinę.

Szkod­niki wystę­pu­jące na róży nie tylko powo­dują bez­po­śred­nie straty wyni­ka­jące z żero­wa­nia na liściach, kwia­tach i pędach, ale poprzez uszka­dza­nie tka­nek, mogą two­rzyć wrota wni­ka­nia infek­cji i uła­twiać pora­ża­nie rośliny przez cho­roby grzy­bowe.

Róże ogro­dowe mogą być ata­ko­wane przez roz­ma­ite cho­roby grzy­bowe. Ich wystę­po­wa­niu sprzyja zazwy­czaj nie­do­sta­teczne cię­cie, nie­od­po­wiedni dobór sta­no­wi­ska, a także cie­pła i wil­gotna pogoda.

Naj­waż­niej­sze cho­roby róży to:

• czarna pla­mi­stość,
• mącz­niak praw­dziwy,
• mącz­niak rze­komy.

Czarna pla­mi­stość róży

Czarna pla­mi­stość róży Diplo­car­pon rosae to jedna z częst­szych cho­rób poja­wia­ją­cych się na odmia­nach ozdob­nych. Jak wska­zuje nazwa, obja­wia się czar­nymi, okrą­głymi prze­bar­wie­niami na gór­nej stro­nie blaszki liścio­wej, które z cza­sem zle­wają się w więk­sze plamy, dopro­wa­dza­jąc przy tym do żółk­nię­cia i opa­da­nia liści. Cza­sami objawy mogą wystę­po­wać także na owo­cach.

Przy moc­nym pora­że­niu, czarna pla­mi­stość może pro­wa­dzić do cał­ko­wi­tej defo­lia­cji liści, a w kon­se­kwen­cji do zamie­ra­nia krze­wów. Może przy­czy­nić się także do łatwiej­szego prze­ma­rza­nia róży, ponie­waż pora­żone blaszki liściowe pro­du­kują mniej asy­mi­la­tów, co powo­duje osła­bie­nie kon­dy­cji całej rośliny.

Aby sku­tecz­nie zwal­czać czarną pla­mi­stość, należy uni­kać odmian róż wiel­ko­kwia­to­wych, które są naj­bar­dziej podatne na tę cho­robę, a zamiast tego sadzić róże wie­lo­kwia­towe i róże krze­wia­ste. Oprócz tego istotne jest usu­wa­nie pora­żo­nych pędów i opa­dłych liści, które sta­no­wią źró­dło infek­cji w kolej­nym sezo­nie wege­ta­cyj­nym.

Rozwo­jowi cho­roby sprzyja także duże zagęsz­cze­nie i długo utrzy­mu­jąca się wil­goć na powierzchni liścia, dla­tego też powin­ni­śmy uni­kać obfi­tego zra­sza­nia całych roślin i posta­wić na przy­kład na nawad­nia­nie kro­plowe, a także wyko­ny­wać cię­cie uła­twia­jące prze­wiew oraz uni­kać zbyt gęstego sadze­nia krze­wów.

Mącz­niak praw­dziwy na róży

Mącz­niak praw­dziwy róży to cho­roba grzy­bowa wywo­łana przez Podo­spha­era pan­nosa obja­wia­jąca się bia­łym nalo­tem na gór­nej powierzchni blaszki liścio­wej, szy­puł­kach kwia­to­wych, a cza­sami także na pędach. Ten gatu­nek może ata­ko­wać także for­sy­cję, lau­ro­wi­śnię i cze­rem­chę ame­ry­kań­ską i peru­kowca podol­skiego.

Infek­cji sprzyja wysoka wil­got­ność powie­trza się­ga­jąca 90-100%, a także cie­pła pogoda. Zarod­niki koni­dialne pato­genu łatwo prze­no­szą się z wia­trem, dla­tego też nie jeste­śmy w sta­nie cał­ko­wi­cie zapo­biec jego wystę­po­wa­niu. W celu ogra­ni­cze­nia mącz­niaka praw­dzi­wego na róży powin­ni­śmy usu­wać pąki róż, które sta­no­wią źró­dło pato­genu w kolej­nym sezo­nie wege­ta­cyj­nym.

Mącz­niak rze­komy na róży

Mącz­niak rze­komy to trze­cia naj­bar­dziej popu­larna cho­roba róży ogro­dowej, którą wywo­łuje Pero­no­spora sparsa. W prze­ci­wień­stwie do dwóch poprzed­nich, nie jest wywo­ły­wana przez grzyby, a przez lęgniowce. Objawy roz­po­czy­nają się na dol­nej stro­nie blaszki liścio­wej.

To, czy cho­roba przyj­mie formę epi­de­mii, zależy głów­nie od jej odmiany i prze­biegu pogody, ponie­waż P. sparsa potrze­buje wil­got­nej i cie­płej pogody do doko­na­nia infek­cji. Zazwy­czaj jed­nak cho­roba ma łagodny prze­bieg i w upra­wie ama­tor­skiej nie wymaga zwal­cza­nia che­micz­nego. Zamiast tego powin­ni­śmy sku­pić się na usu­wa­niu pora­żo­nych czę­ści rośliny oraz dokład­nym wygra­bia­niu opa­dłych liści, które podob­nie jak w dwóch poprzed­nich cho­ro­bach, sta­no­wią źró­dło pato­genu w kolej­nym sezo­nie wege­ta­cyj­nym.

Róże ogro­dowe – jak dobrać naj­lep­szą odmianę?

Obec­nie mamy dostęp do tysięcy odmian róż pną­cych, wiel­ko­kwia­to­wych, wie­lo­kwia­to­wych, minia­tu­ro­wych. Tak duża róż­no­rod­ność spra­wia, że możemy mieć pro­blem z dobo­rem naj­lep­szej odmiany.

Pod­sta­wo­wymi zasa­dami, któ­rych powin­ni­śmy się trzy­mać przy wybo­rze, jest dopa­so­wa­nie odmiany do warun­ków sie­dli­sko­wych, takich jak nasło­necz­nie­nie czy osło­nię­cie przed wia­trem.

Przy­kła­dowo róże wiel­ko­kwia­towe wyma­gają osło­nię­cia przed wia­trem, a w miej­scach wysta­wio­nych na dzia­ła­nie tego czyn­nika mogą łatwo prze­ma­rzać.

Z kolei róże okry­wowe świet­nie nadają się do trud­niej­szych warun­ków i z powo­dze­niem można je sadzić na odsło­nię­tych skar­pach czy innych, wyma­ga­ją­cych miej­scach.

Przy wybo­rze odmiany warto kie­ro­wać się też wzglę­dami este­tycz­nymi i dopa­so­wać różę do stylu naszego ogrodu. W ogro­dach natu­ra­li­stycz­nych zde­cy­do­wa­nie lepiej spraw­dzi się dzika róża, a w ogro­dach for­mal­nych, w któ­rych sta­wiamy na repre­zen­ta­tywną rolę roślin, możemy poku­sić się o efek­towne róże wiel­ko­kwia­towe.

Naj­pięk­niej­sze koszulki, bluzy i kubki z moty­wem róż znaj­dziesz na Bota­niki

Jako praw­dziwy wiel­bi­ciel róż wiesz, że ich uprawa bywa trudna i nie zawsze przy­nosi zamie­rzony efekt, ale nic stra­co­nego! Na Bota­niki znaj­dziesz ubra­nia, torby, pla­katy i kubki z naj­pięk­niej­szymi odmia­nami róż, które ni­gdy nie prze­kwitną. Nasze gra­fiki zostały stwo­rzone z naj­więk­szą sta­ran­no­ścią, abyś mógł każ­dego dnia cie­szyć się ich pięk­nem.

Pola Wasilewska − magistrantka Ogrodnictwa Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu, współtwórczyni Szkolnego Koła Naukowego “Armillaria”, miłośniczka przyrody i grzybów wielkoowocnikowych.