Rośliny cebulowe kwitnące wiosną
Geofity wiosenne
Geofity to forma życiowa roślin, których cały cykl życiowy zachodzi wczesną wiosną. W organach podziemnych – cebulach, kłączach i bulwach – magazynują substancje zapasowe umożliwiające wczesny rozwój.
Co ciekawe, geofity dzięki swojej budowie, częściej niż rośliny o innych formach życiowych, zajmują nisze ekologiczne powstałe po katastrofach ekologicznych, np. po pożarach. Geofitami występującymi w lasach są na przykład ziarnopłony wiosenne i ranniki, z kolei w ogródkach przydomowych królują narcyzy, krokusy, a także tulipany i szafirki.
Narcyzy (Narcissus L.)
Rodzaj ten obejmuje ponad 70 gatunków, a ogrodnicy i hodowcy stworzyli ponad 10 tysięcy odmian. Zasięg występowania sięga od EuropyŚrodkowej po Azję Zachodnią.
Początek kwitnienia narcyzów (Narcissus L.) przypada na przełom marca i kwietnia i może trwać aż do maja. Krótko po przekwitnięciu, pędy wegetatywne zamierają. Warto je wtedy przyciąć i oczyścić.
Chociaż narcyzy są jednymi z najmniej wymagających geofitów wiosennych, a większość odmian charakteryzuje się wysoką mrozoodpornością, warto wykopać je pod koniec lipca, a cebule zimować w chłodnym i suchym miejscu. Należy pamiętać, aby wybrać im słoneczne stanowisko, a także by przesadzić je co 3–4 lata. Zmiana stanowiska i zimowanie poza glebą zapewnia bardziej obfite kwitnienie.
W ogrodzie świetnie sprawdzą się jako rośliny posadzone wzdłuż ścieżek, a także przed żywopłotami czy kępowo pod drzewami liściastymi.
Szafirki (Muscari Mill.)
Muscari to rodzaj obejmujący ponad 50 gatunków, należący do rodziny szparagowatych.
Chociaż we florze Polski naturalnie nie występuje żaden z przedstawicieli tego rodzaju, to w ogrodach często sadzony jest szafirek armeński (Muscari armeniacum) oraz szafirek drobnokwiatowy (Muscari botryoides).
W przeciwieństwie do narcyzów, szafirki (Muscari Mill.) sadzimy jesienią, a wykopujemy na przełomie czerwca i lipca. Szafirki wytwarzają dużą ilość cebul przybyszowych, dzięki czemu szybko tworzą rozległe, gęste kępy. Warto o tym pamiętać przed wsadzeniem szafirków do gleby i rozluźnić zwięzłe podłoże, a także zostawić kilkanaście centymetrów odstępu od innych roślin.
Szafirki preferują bardziej wilgotne stanowiska, dlatego świetnie sprawdzą się w okolicach stawów czy oczek wodnych.
Krokusy (Crocus L.)
Crocus L. to rodzaj obejmujący ponad 200 gatunków. Ich zasięg występowania sięga od europejskich krajów basenu Morza Śródziemnego, przez Europę Środkową i Wschodnią, a kończy się w zachodniej części Chin.
Najbardziej istotnym gospodarczo przedstawicielem krokusów jest szafran, używany jako przyprawa i barwnik.
Gatunkiem rodzimym dla flory Polski jest krokus spiski, ale w ogrodach chętnie sadzone są też inne gatunki takie jak krokus złocisty (Crocus chrysanthus), krokus wiosenny (Crocus vernus), a także krokus Tommasiniego (Crocus tommasinianus).
Poza klasycznymi nasadzeniami w rabatach czy ogrodach skalnych krokusy świetnie sprawdzą się jako kolorystyczny akcent trawników.
Najlepszym czasem na sadzenie cebul jest wrzesień i październik. Ogromną zaletą jest brak konieczności zabezpieczania cebul co sezon wegetacyjny. Krokusy posadzone na jednym stanowisku utrzymają się na nim przez kilkanaście lat.
Tulipany (Tulipa L.)
Pierwotnie tulipany występowały w południowej części Hiszpani, na północnym wybrzeży Afryki, a także w Środkowej Azji.
Dziś tulipany (Tulipa L.) to zdecydowanie ulubione rośliny ogrodników i hodowców, a wszystko zaczęło się od tulipomanii, zaistniałej w XVI w. w Holandii, kiedy to popyt i ceny cebulek tulipanów poszybowały wzwyż na holenderskim rynku.
Uwielbienie tulipanów zostało do dziś. Ze 120 gatunków występujących w naturze uzyskano ponad 15 tysięcy odmian uprawnych i nic nie wskazuje na to, żeby hodowcy mieli na tym poprzestać.
Tulipany warto posadzić w reprezentacyjnych częściach ogrodu, we frontowych częściach rabat. Świetnie sprawdzą się posadzone jako pojedyncze rośliny, szczególnie odmiany charakteryzujące się dużymi kwiatami (np. odmiany Darwina takie jak ’American Dream’, ’Ollioules’ czy ’Golden Apeldoorn’).
źródła
- Falińska K. 2004. Ekologia roślin. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, s. 142. ISBN 83-01-14222-7.
- Mabberley D. J. 2017. Mabberley’s Plant-Book. Cambridge University Press, s. 615. ISBN 978-1-107-11502-6.
- Shiller R. 2005. Irrational exuberance, wyd. 2nd ed, Princeton, N.J.: Princeton University Press, s. 85, ISBN 0-691-12335-7.
- Stevens P. 2001. Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden.