Grunt to działka – czy ogródek działkowy może pomóc w walce z przewlekłym stresem?

- Grunt to działka – ogródek jako inwestycja w dobre samopoczucie
- Udowodniony wpływ ogrodnictwa na dobre samopoczucie
- Ogródek działkowy wspiera zdrowie psychiczne
- Ogródek działkowy poprawia jakość życia
- Mycobacterium vaccae – bakterie szczęścia żyjące w glebie
- Bakterie glebowe mogą chronić przed przewlekłym stresem
- Ogródek działkowy receptą na astmę i alergię
- Złap balans z botaniki!
O tym, że ogródek działkowy ma zbawienny wpływ na nasze samopoczucie najlepiej wiedzą działkowicze. Jakie zdanie na ten temat mają naukowcy? Czy podzielają entuzjazm ogrodników? W naszym artykule przygotowaliśmy dla Ciebie przegląd prasy naukowej, abyś mógł dowiedzieć się, czy spędzanie czasu na ogródku działkowym może pomóc w walce z przewlekłym stresem i chorobami autoimmunologicznymi. Zapraszamy do lektury!
Grunt to działka – ogródek jako inwestycja w dobre samopoczucie
Uprawa działki to dla wielu z nas nie tylko sposób spędzania wolnego czasu, ale styl życia! Zapaleni działkowicze pomimo fizycznego zmęczenia, które często towarzyszy im po całym dniu spędzonym na pielęgnacji roślin, koszeniu trawnika, podlewaniu i innych aktywnościach, wracają do domów w pełni zrelaksowani i spełnieni. Tematem zainteresowali się naukowcy wielu dziedzin, sprawdzając, czy jest to jedynie personalne odczucie, czy może zjawisko, które można zbadać i udowodnić.
Na początku tego roku, grupa badawcza z wielkiej Brytanii i Rumunii opublikowała meta analizę na łamach czasopisma Systematic Reviews należącego do Springer Nature, jednego z najbardziej renomowanych wydawnictw naukowych. Przeszukano największe bazy danych, takie jak: PubMed, Web of Science, Science Direct, the Cochrane Library, czy Google Scholar. Naukowcy w swojej metaanalizie przeanalizowali łącznie 40 badań zajmujących się wpływem ogrodnictwa i terapii ogrodniczej horticultural therapy (HT) na funkcjonowanie człowieka. Mierniki wyników obejmowały:
- dobrostan psychiczny,
- stan zdrowia i jakość życia.
Kluczowymi zmiennymi ekspozycji były:
- ogrodnictwo
- terapia ogrodnicza horticultural therapy (HT).
Uwzględniono artykuły przeglądowe, w których opisano wnioski dotyczące związku między uprawianiem ogrodu a dobrym samopoczuciem u osób dorosłych w wieku powyżej osiemnastu lat. Aby zapewnić inkluzywność badań, naukowcy wzięli pod uwagę wszystkie przeglądy, które obejmowały różne grupy populacji, w tym osoby mieszkające samodzielnie, osoby mieszkające w domach opieki, a także określone populacje kliniczne (np. demencja i choroba Alzheimera).
Przedmiotem zainteresowania były różne rodzaje ogrodnictwa, w tym:
- ogrodnictwo domowe,
- ogrodnictwo działkowe,
- ogrodnictwo społeczne,
- ogrodnictwo terapeutyczne.
Udowodniony wpływ ogrodnictwa na dobre samopoczucie
W przeprowadzonych badaniach nad wpływem ogrodnictwa na zdrowie i samopoczucie, udokumentowano pozytywny wpływ ogrodnictwa i terapii ogrodniczej na dobrostan fizjologiczny oraz wiele miar dobrostanu psychologicznego, w tym:
- więź sąsiedzką,
- zaufanie społeczne,
- wzmocnienie sieci społecznych.
Udowodniono, że ogrodnictwo zapewnia korzyści w zakresie dobrostanu psychologicznego i fizjologicznego.

Ponadto, przeglądy, które koncentrowały się na konkretnych populacjach, udokumentowały również, że terapia oparta na ogrodnictwie miała pozytywny wpływ na samopoczucie psychiczne i fizyczne osób z demencją, zaburzeniami psychicznymi, osób z fizycznymi schorzeniami długoterminowymi, a także osób starszych.
Ogródek działkowy wspiera zdrowie psychiczne
Choroby i zaburzenia psychiczne to grupa dolegliwości, z którymi jako ludzkość coraz częściej będziemy mierzyć się w XXI wieku. Okazuje się, że powrót do natury i ogrodnictwo może stanowić doskonałe uzupełnienie terapii i farmakologii dla osób zmagających się z problemami psychicznymi. Przeglądy badające stan zdrowia, które uwzględniono w metaanalizie z 2024 roku, jednogłośnie dokumentowały pozytywny wpływ aktywności ogrodniczej na szereg wyników w zakresie zdrowia psychicznego, w tym:
- objawy depresji i lęku,
- stres,
- zaburzenia nastroju,
- zaburzenia funkcji poznawczych.
Ogródek działkowy poprawia jakość życia
Naukowcy zbadali też związek między amatorskim ogrodnictwem a poprawą jakości życia. Jeśli chodzi o wyniki dotyczące jakości życia, standardowe wskaźniki obejmowały:
- zadowolenie z życia,
- bezpieczeństwo społeczne,
- bezpieczeństwo,
- wolność.
Wyniki nie są zaskakujące dla wszystkich miłośników ogrodnictwa! W większości uwzględnionych badań odnotowano poprawę różnych aspektów jakości życia, takich jak relacje społeczne, a nawet poczucie niezależności wynikających ze stosowania terapii ogrodniczej i uprawiania ogrodnictwa. Dodatkowo, ogrody społeczne miały również korzystny wpływ na jakość życia, w tym poczucie własnej wartości i więzi społeczne.
Badacze zwrócili jednak uwagę na to, że poprzez używanie różnych metodologii, trudnym, a nawet niemożliwym było dokładne określenie związków przyczynowo–skutkowych między różnymi aspektami aktywności ogrodniczej, takimi jak jej rodzaj czy intensywność, a poprawą poszczególnych parametrów zdrowia. Jednakże omawiany przez nas przegląd zidentyfikował pozytywny związek między ogrodnictwem i terapią ogrodniczą a wieloma miarami dobrego samopoczucia, jakości życia i stanu zdrowia.
Istniejące badania wykorzystane w meta analizie nie dostarczyły bardziej szczegółowych dowodów w zakresie różnych aspektów ogrodnictwa, w tym jego rodzaju, ilości i intensywności aktywności. Badacze apelują, że, potrzebne są oparte na dowodach naukowych informacje na temat tego, jak ułatwiać i wspierać większe zaangażowanie w ogrody społeczne i przyrodę w populacjach śródmiejskich, które charakteryzują się najwyższą częstością występowania długoterminowych schorzeń psychicznych i fizycznych.
Mamy nadzieję, że w niedalekiej przyszłości doczekamy się bardziej szczegółowych danych. Niezależnie od tego, gorąco zachęcamy do korzystania z dobrodziejstw natury, szczególnie, że może ona wpływać na naszą kondycję psychofizyczną na wielu płaszczyznach.
Mycobacterium vaccae – bakterie szczęścia żyjące w glebie
Badacze zaobserwowali, ze jednym z pozytywnych aspektów ogrodnictwa jest to, że skutecznie łączy aktywność fizyczną z rekreacyjną, wpływając na samopoczucie emocjonalne, fizyczne i społeczne. Co ciekawe, na nasze dobre samopoczucie ma wpływ nie tylko wykonywana aktywność fizyczna, ale także otoczenie, w postaci między innymi korzystnych mikroorganizmów glebowych.
Mycobacterium vaccae, nazywana też bakterią szczęścia, to niepatogeniczna gram dodatnia bakteria tlenowa należąca do rodziny Mycobacterium i typu promieniowców. Występuje w glebie na niemal całym globie. Pierwszy raz została wyizolowana z bydlęcego łajna, czemu zawdzięcza swoją nazwę – vacca, co po łacinie oznacza bydło domowe. Niepozorna bakteria zainteresowała naukowców, którzy zaczęli prowadzić badania nad wykorzystaniem jej w medycynie, między innymi do:
- immunoterapii leczenia astmy alergicznej,
- terapii anynowotworowej,
- leczenia łuszczycy,
- leczenia zapalenia skóry i egzemy,
- leczenia gruźlicy,
- walkę z depresją i zaburzeniami nastroju.
Bakterie glebowe mogą chronić przed przewlekłym stresem
W 2020 roku w toku badań nad stresem przewlekłym, naukowcy udowodnili na łamach Brain, Behavior and Immunity, że bakterie glebowe Mycobacterium vaccae wykazuje działanie regulacyjne, a podawanie zbitego termicznie preparatu zawierającego tę bakterię myszom, indukuje aktywne radzenie sobie ze stresem i wykazuje działanie ochronne przedlękiem wywołanym stresem, podczas ekspozycji na stresor. Oprócz tego, odkryli, że bakterie szczęścia u testowanych zwierząt wykazały działanie immunoregulacyjne i obniżenie nadreaktywności układu odpornościowego w kontekście ekspozycji na przewlekły stres.
Podsumowując, dane przedstawione w badaniu rzucają nowe światło w kontekście opracowania podejść terapeutycznych, opartych na podawaniu mikroorganizmów mogących regulować układ odpornościowy. Obecnie naukowcy sądzą, że ekspozycja na kontakt z bakteriami szczęścia może mieć działanie antydepresyjne, ponieważ pobudzają one wytwarzanie serotoniny i noradrenaliny w mózgu, na co wskazują badania przedstawione w 2007 roku w cenionym czasopiśmie naukowym Neuroscience. Być może za parę lat uda nam się skutecznie leczyć zaburzenia lękowe oraz zaburzenia związane z traumą i stresem, w tym PTSD, przy pomocy bakterii szczęścia. Tak czy inaczej, możemy już dziś praktykować domowe ekspozycje na Mycobacterium vaccae podczas uprawy własnych warzyw i owoców i pielęgnacji domowego ogródka.
Ogródek działkowy receptą na astmę i alergię
Co ciekawe, bakterie szczęścia mogą być pomocne nie tylko w terapii zaburzeń psychicznych, ale także w leczeniu chorób o podłożu autoimmunologicznym. Na początku 2024 roku opublikowano badanie, w którym udowodniono, że szeroko rozpowszechniona bakteria glebowa Mycobacterium vaccaełagodzi alergiczne zapalenie dróg oddechowych i nadreaktywność dróg oddechowych u myszy cierpiących na astmę oskrzelową. Naukowcy dowiedli, że dzieje się to poprzez zmianę mikrobioty jelitowej myszy.
Złap balans z botaniki!
Ugruntuj się z botaniki w przekonaniu, że grunt to działka!
W botaniki wiemy, że działkowcy to grupa wyjątkowych pasjonatów, dla której działka to styl życia! W naszej ofercie znajdziesz nie tylko akcesoria z motywem ulubionych bylin, drzew, krzewów ozdobnych, pnączy i paproci, ale także te stworzone specjalnie dla ogrodników z hasłami bliskimi sercom miłośników roślin:
Oraz wiele innych wzorów dla ogrodników i działkowców.
Koszulki z motywem grunt to działka to doskonały prezent dla zapalonych miłośników wszelkich botanicznych okazów.
źródła
- Panțiru I., Ronaldson A., Sima N., Dregan A., Sima R. 2024. The impact of gardening on well-being, mental health, and quality of life: an umbrella review and meta-analysis. Systematic Reviews, 13(1), 45.
- Barton J, Rogerson M. 2017. The importance of greenspace for mental health. BJPsych Int. ;14:79–81.
- Xiao, H., Fang, L. T., Tang, A. Z., Chen, H. L., Xu, M. L., Wei, X. S., ... & Li, C. Q. 2024. Mycobacterium vaccae alleviates allergic airway inflammation and airway hyper‐responsiveness in asthmatic mice by altering intestinal microbiota. Immunology.
- Amoroso M., Böttcher A., Lowry C. A., Langgartner D., Reber, S. O. 2020. Subcutaneous Mycobacterium vaccae promotes resilience in a mouse model of chronic psychosocial stress when administered prior to or during psychosocial stress. Brain, behavior, and immunity, 87, 309-317.
- Lowry C. A., Hollis J. H. 2007. Identification of an immune-responsive mesolimbocortical serotonergic system: potential role in regulation of emotional behavior. Neuroscience, 146(2), 756-772.