Jesienne skarby lasu

Najniższa warstwa lasu — runo leśne, jest jednym z najbardziej niezwykłych ekosystemów, który tworzą mchy, grzyby, porosty, niskie rośliny zielne, paprocie i grzyby. Warstwę runa zamieszkują niezliczone gatunki owadów, drobnych płazów i gadów, a także wiele drobnych ssaków i ptaków.

Ważną rolę w tej sieci powiązań grają grzyby — jedne z najmniej poznanych dotąd organizmów. Grzyby same nie wytwarzają pokarmu, współpracują więc z drzewami i ich korzeniami, aby zdobyć substancje odżywcze. W zamian, umożliwiają korzeniom drzew zwiększone pobieranie wody z otoczenia. Taki rodzaj współistnienia symbiozy drzewa i grzyba nazywa się mikoryzą. Niektóre grzyby leśne wytwarzają duże owocniki, niektóre silnie trujące.

Kolejną grupą organizmów żyjących w runie leśnym są porosty. Stanowią one wyjątkowy przykład połączenia dwóch organizmów grzyba i glona. Porosty to gatunki pionierskie, czyli takie które jako pierwsze zasiedlają niekorzystne i nieprzyjazne tereny.

Dno lasu często pokryte jest warstwą zielonych mchów. Najbardziej popularnym mszakiem spotykanym w naszych lasach jest mech płonnik (Polytrichum commune). Tworzy on nieraz zwarte kobierce, przykrywając podłoże niczym zielony, miękki dywan. Mchy lubią wilgoć, mają one niezwykłe wręcz zdolności gromadzenia i wchłaniania wody.

Warunki panujące w dolnej warstwie lasu są idealnym siedliskiem wielu gatunków paproci. Jedną z popularnych jest paprotka zwyczajna (Polypodium vulgare). W warstwie runa spotkamy również inne gatunki paproci jak nerecznica samcza, pióropusznik strusi, orlica pospolita i języcznik zwyczajny. Paprocie rosną tworząc gęste, wysokie zarośla, a ich młode, wiosenne liście wygięte są w charakterystyczny kształt pastorału.

Do grupy paprotników należą również widłaki, wszystkie z nich znajdują się pod ochroną, a swoją nazwę zawdzięczają charakterystycznym rozwidleniom na końcach pędów. Najbardziej znane gatunki widłaków to: widłak goździsty i jałowcowaty.

Oprócz paproci i widłaków W runie lasu pojawiają się również skrzypy, które są spokrewnione z paprociami i widłakami, a ich pędy przybierają bardzo charakterystyczny kształt delikatnych, małych choinek. Nazwa wskazuje na dużą zawartość krzemionki w roślinie. W epoce karbonu skrzypy osiągały rozmiary współczesnych drzew i wraz z ogromnymi paprociami oraz widłakami porastały połacie lądu, co umożliwiło wytworzenie się cennego węgla kamiennego.

W runie leśnym znajdziemy również rośliny kwiatowe, m.in. pięknie pachnącą konwalię majową.

Wiosnę w lesie zwiastują kwitnące zawilce gajowe, które w dużych grupach zakwitają już w marcu. To właśnie wiosną do dna lasu dociera najwięcej światła umożliwiającego ich wzrost. Później, gdy pojawią się już liście, na dnie lasu robi się ciemniej i pozostają tu już tylko cienioznośny bluszcz czy kopytnik. Warstwa runa to również łany jagód i poziomek, które są pożywieniem dla zwierząt. Charakterystyczne dla runa lasów iglastych są także kwitnące na fioletowo, wrześniowe wrzosy.